Inclusie als ontwerpprincipe van zorgvastgoed
Ik heb eind maart jl. een presentatie gehouden voor een groep investeerders en architecten in Sint Peterburg in de Russische Federatie. Ik ben daar al zo'n drie jaar bezig om een verpleeghuis voor mensen met dementie op te zetten volgens de laatste inzichten. Dementiezorg staat in Rusland nog in de kinderschoenen en is erg medisch georiënteerd. Dat verandert nu langzaam nu de Westerse inzichten over dementiezorg ook in Rusland bekend worden. Wat overigens niet betekend dat in Rusland zomaar een Westers concept kan worden toegepast.
Het kleinschalig opzetten van dementiezorg in een groter geheel is een gedachte die de Russen aanspreekt. Dit in combinatie met een sociaal model in plaats van een medisch model. Eén van de onderwerpen betrof dan ook het ontwerpprincipe van kleinschalige woonvormen op basis van dit sociale model.
Een aantal jaren geleden werd ik rondgeleid door een kleinschalige woonvorm voor ouderen met dementie. Een woonkamer met keuken aan het einde van een gang waar de kamers op uit kwamen. Toen ik vroeg hoe men mensen betrokken hield in de groep die bedlegerig waren werd er eerst niet-begrijpend gereageerd. Uiteindelijk bleek dat de mensen op het einde van de gang 's morgens bij het wassen en ontbijt, tussen de middag met het middageten en 's avonds bij het avondeten en het naar bed gaan iemand zagen.
Sociale isolatie is het ergste wat iemand kan overkomen, zeker bij ouderen die geregeld geconfronteerd worden met eenzaamheid. Het ontwerp van het vastgoed kan dan faciliterend werken om deze situatie te voorkomen: inclusie als ontwerpprincipe.
Bij dit ontwerpprincipe is men erop gericht om sociale interactie tussen individuen te laten faciliteren door het ontwerp. In de continuing care retirement communities (CCRC's) in de Verenigde Staten worden bv. overdekte hangplekken voor ouderen geconstrueerd waar ouderen elkaar kunnen treffen. Bij ouderen die minder in staat zijn om sociaal contact te maken wordt het nog belangrijker om in het ontwerp daarmee rekening te houden. Ik heb in Sint Peterburg een ontwerp laten zien dat bestaat uit een centrale woonkamer en keuken, met daaromheen de kamer/suites gegroepeerd. Een bewoner die bedlegerig is of graag op de kamer zit kan dan deelgenoot zijn van datgene wat zich in de woonkamer afspeelt. Indien men daar geen prijs meer op stelt sluit men de deur. Maar daarmee is de keuze aan de bewoner ook in de zorg aan ouderen met ernstige dementie, die meer in staat zijn om keuzes te maken dan we denken.
Langzamerhand worden in de ontwerpen daar steeds meer rekening mee gehouden. In de Verenigde Staten wordt op systematische wijze dit ontwerp-principe ingevoerd in de ouderenzorg onder de naam "The Greenhouse Project".
Voor meer informatie: kijk op de website: www.thegreenhouseproject.org
Veel inspiratie toegewenst!
Alle blogs bekijken